Η Εγκύκλιος

Πριν ένα μήνα, στο σχολείο μου, έγινε παρατήρηση σε μαθήτρια για το μήκος του σορτς που φορούσε. Κατά την διάρκεια των διαπληκτισμών της με την καθηγήτρια η φίλη μου είπε «Δεν υπάρχει κάποια εγκύκλιος που να το γράφει.». Στην πραγματικότητα, η εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας λέει πως πρέπει να είμαστε «ευπρεπώς ενδεδυμένοι» στο σχολείο, αφήνοντας στην κρίση του καθενός να ορίσει διαφορετικά το «ευπρεπώς».

Αυτό που μου έκανε περισσότερη εντύπωση στο περιστατικό ήταν η λέξη «εγκύκλιος» στο στόμα της φίλης μου. Μου φάνηκε παράξενο που το πρώτο πράγμα που σκέφτηκε να κάνει για να υπερασπιστεί τον εαυτό της απέναντι στην σκληρή κριτική ήταν να καταφύγει στον νόμο. Αυτό, εκ πρώτης όψεως, φαίνεται σαν μια πολύ ώριμη αντίδραση, ειδικά όταν η ίδια η καθηγήτρια έβγαινε εκτός νόμου απειλώντας την με χαστούκι. «Εγώ ήθελα απλά να της πω ότι δεν ήξερα» μας είπε όμως όταν βγήκε στην αυλή.

«Αν δεν γίνει έγγραφη καταγγελία εγώ δεν μπορώ να κάνω τίποτε. Συζητήσεις πεζοδρομίου δεν κάνω», μας απάντησε ο πρόεδρος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων όταν τον ρωτήσαμε ως πενταμελές τι μπορεί να γίνει σχετικά με την λεκτική βία που άσκησε η καθηγήτρια στην συμμαθήτριά μας. Και πάλι μπροστά μας βρισκόταν ο νόμος, αυτή τη φορά σαφέστατος και άκαμπτος αλλά το ίδιο προβληματικός. Και είναι αλήθεια ότι αυτό το παράξενο ντουέτο τυπολατρίας και αυθαιρεσίας απαντάται πολύ συχνά στο ελληνικό σχολείο.

«Όταν σου κοπανάει μια εγκύκλιο δεν μπορείς να της πεις κάτι» μου είπε ο πρόεδρος του δεκαπενταμελούς πριν λίγους μήνες. Όντως, περίπου αυτή είναι η νέα χρήση της εγκυκλίου. Υπάρχει για να «κοπανιέται» στους μαθητές αντί για απάντηση. Γελώντας ένας συμμαθητής μου είπε: «Μην της πας κόντρα στο θέμα των νόμων. Δεν υπάρχει περίπτωση να κερδίσεις κάτι».

Όταν τον Δεκέμβριο ζητήσαμε από την διευθύντριά μας να κυματίσει μεσίστια η σημαία την επομένη της δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου μας είπε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι στην δικαιοδοσία της. Την ίδια ακριβώς ημέρα, καταχώρησε την αποχή μας από το μάθημα ως εκδρομή, παρατυπία, κατά την άποψή μου, πολύ μεγαλύτερη από ένα κατέβασμα της σημαίας. «Όταν θελήσει ο καθηγητής να κάνει κάτι θα το κάνει. Αν όμως είναι για μας, λένε 'ο νόμος ήρθε από το υπουργείο'», λέει ένας συμμαθητής μου.

«Όταν προσπαθείς να πεις και συ κάτι σχετικά με τους νόμους σε λένε δικηγόρο.» είπε απηυδισμένη μια συμμαθήτριά μου. «Ναι», συμφωνεί μια άλλη φίλη, «αυτή είναι η πρώτη άμυνα που τους έρχεται στο μυαλό. Να μας περιπαίξουν». Δηλαδή, οι νόμοι είναι γι’ αυτούς, αλλά όχι και για μας. Πράγμα που εξ αρχής αποκλείει τον διάλογο. «Ο καθηγητής έρχεται έχοντας κάτι στο μυαλό του.» συνεχίζει η φίλη μου. «Με τη συζήτηση μπορεί να μην γίνει. Μπορεί να τον επηρεάσεις εσύ αντί να σε επηρεάσει αυτός. Ενώ αν σου δείξει μια εγκύκλιο, σου λέει ότι αυτό είναι το δεδομένο, αυτό είναι το σωστό…».

Συζητώντας με έναν συμμαθητή μου, πρόεδρο της τάξης του, άκουσα: «Όταν τους προτείνω να κάνουμε οτιδήποτε αυτό που ακούω πιο συχνά είναι ‘επιτρέπεται;’ Οι περισσότεροι δεν έχουν ιδέα τι μπορούν οι καθηγητές να σου απαγορεύσουν και τι όχι. Τους έχουν περάσει ότι ό,τι και να κάνουν θα είναι παράνομοι».

Ιωάννα Μπαρτσίδη