Όταν ρώτησα μια φίλη τι είναι για ’κείνη η πατρίδα της, μου απάντησε «Εννοείς την Ελλάδα ή όποια πατρίδα θα μπορούσα ποτέ να είχα;». Και είχε απόλυτο δίκιο. Μπορεί η πατρίδα μας να είναι η Ελλάδα, αλλά «πατρίδα» δεν είναι η Ελλάδα. Το σχολείο, που πολύ συχνά μας μιλάει για την ιδέα της, δεν φαίνεται να παρέχει μια ικανοποιητική απάντηση στο τι είναι αυτή. «Πατρίδα για μένα είναι η ιστορία, οι παραδόσεις, οι ‘ρίζες’ μου», είπε μια συμμαθήτριά μου, επαναλαμβάνοντας πολύ γνωστά στερεότυπα. Δηλαδή;
Εθνικιστές και αντεθνικιστές, όλοι μάχονται στο φόντο μιας εξιδανικευμένης, ανύπαρκτης Ελλάδας-πατρίδας που εκτείνεται από την Ακρόπολη ως την πλατεία Συντάγματος περιλαμβάνοντας ταυτόχρονα πολλά νησιά και ψηφίζει τον Μέγα Αλέξανδρο ως τον μεγαλύτερο Έλληνα όλων των εποχών. Ναι, αυτή είναι μια απλή, σχεδόν χυδαία περιγραφή, αλλά αποτελεί πολύ διαδεδομένο και εύχρηστο στερεότυπο. Αυτό πρεσβεύουν απαίδευτα οι εθνικιστές των παραθύρων αλλά και, περίπου, αυτό έμαθαν, άλλοι γονείς στα παιδιά τους να σέβονται και άλλοι να κρίνουν και να απορρίπτουν.
Η «απλή» αυτή Ελλάδα δεν απευθύνεται σε μας, πάντως. «Όποια πατρίδα και να έχεις πρέπει να μην σε πετάει έξω, να νιώθεις, αν όχι περήφανος, τουλάχιστον εντάξει που είσαι από ‘κει.», λέει μια φίλη. Η πατρίδα, κατά την άποψή μου, είναι πολύ προσωπικό και σύνθετο ζήτημα, κάτι που ως γενιά έχουμε αρχίσει να κατανοούμε καλύτερα από τους προκατόχους μας.
«Στην πατρίδα μου βρίσκονται όλα τα άτομα που εκτιμώ και σέβομαι. Χωρίς την πατρίδα μου δεν θα ήξερα ποια είμαι και πού ανήκω σε αυτή την κοινωνία.», μου είπε μια άλλη δεκαεξάχρονη συμμαθήτριά μου. Θεωρώ τα λόγια της πολύ ενδιαφέροντα. Για μας, όπου και αν κατατασσόμαστε πολιτικά, η πατρίδα δεν είναι πια αυτοσκοπός. Είναι ένας τρόπος να υπάρξουμε σε σχέση με τους άλλους, είναι ένας τρόπος να «συμπεριφερθούμε» στις συναναστροφές μας, είναι ίσως μια πτυχή της προσωπικότητάς μας, είναι κάτι με το οποίο «προσερχόμαστε» στην επικοινωνία με τους άλλους. Όλο και περισσότερο την αμφισβητούμε, σε αντίθεση με τους γονείς μας, όχι ως προς την αξία της, αλλά ως προς την ουσία της.
Υπάρχει μια ομάδα που ονομάζεται «Πατρίδα μας όλη η γη». Χωρίς να υποτιμώ την δράση της, λέω πως όλη η γη δεν μπορεί να είναι πατρίδα μας. Κι ούτε θα έπρεπε. Η πατρίδα μας υπάρχει, ο καθένας μας έχει μία. Η ταυτότητα που αυτή μας παρέχει δεν είναι κάποια που θα έπρεπε να αρνηθούμε. Νιώθω προσβεβλημένη όταν κοροϊδεύει κανείς τη γλώσσα μου ή τους χορούς μου αλλά όχι όταν κάνει το ίδιο για την ελληνική σημαία. Μιλώντας για το κάψιμο μιας σημαίας μια φίλη είπε «Δεν έχουν ήθος, αξίες και όρια». Ακόμα κι αν διαφωνώ, αυτά τα «όρια» που επιβάλλει ο σεβασμός του άλλου είναι ένας κώδικας για να υπάρξουμε, όπως είπε, στην κοινωνία. Και εμείς, που έχουμε καθίσει στα ίδια θρανία με τους μετανάστες και που όχι μόνο πρόκειται να ζήσουμε μια ζωή μαζί τους, αλλά και δεν έχουμε γνωρίσει άλλη χωρίς αυτούς, έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε ότι η δικιά μας «πατρίδα» είναι ένας τρόπος να νιώσουμε και να σεβαστούμε αυτές των άλλων.
Ιωάννα Μπαρτσίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου